Orucun geçerliliği, İslam fıkhında belirlenen kurallar çerçevesinde değerlendirilir. Oruçlu bir kişinin ağız, burun veya sindirim sistemine herhangi bir şeyin girmesi durumunda orucun bozulduğu kabul edilir. Ancak bazı durumlar vardır ki, bunlar orucu bozar mı, bozmaz mı konusunda tereddüt oluşturabilir. Bu durumlardan biri de göze sürme çekmektir. Peki, sürme orucu bozar mı? Bu yazımızda fıkıh alimlerinin görüşlerine göre bu konuyu detaylı şekilde ele alacağız.
Sürme Orucu Bozar mı?
Sürme kullanımı, özellikle Ramazan ayında oruç tutan kişilerin merak ettiği konular arasında yer almaktadır. Fıkıh alimlerinin büyük çoğunluğuna göre göze sürme çekmek orucu bozmaz. Çünkü oruç, esas olarak mideye veya sindirim sistemine giren gıdalarla bozulur. Göze sürme çekildiğinde doğrudan mideye ulaşan bir madde söz konusu değildir. Ancak bazı alimler, sürmenin gözyaşı kanalları aracılığıyla boğaza ulaşması durumunda ihtiyatlı olunması gerektiğini ifade etmişlerdir. Bu nedenle oruçluyken sürme çekmek isteyen kişiler, bu durumun hükmünü bilerek hareket etmelidir.
Sürmenin Oruca Etkisi Hakkında Alimlerin Görüşleri
Fıkıh mezhepleri arasında sürmenin oruca etkisi hakkında farklı görüşler bulunmaktadır.
Hanefi Mezhebine Göre
Hanefi mezhebine göre, göze sürme çekmek orucu bozmaz. Göz, sindirim sistemiyle doğrudan bağlantılı bir organ olmadığı için göze sürme çekilmesi durumunda oruç bozulmaz. Ayrıca İmam Ebu Hanife’ye göre, sürmenin etkisi boğaza ulaşsa bile bu, orucun bozulmasına neden olmaz. Ancak ihtiyatlı olmak isteyen kişilerin, oruçlu iken sürme kullanmaktan kaçınmaları tavsiye edilir.
Şafii Mezhebine Göre
Şafii mezhebine göre, göze çekilen sürme, eğer boğaza ulaşırsa orucu bozar. Çünkü Şafii fıkhına göre orucu bozan şeyler sadece mideye değil, vücuda herhangi bir doğal yoldan giren maddeler de olabilir. Bu nedenle Şafii mezhebine mensup kişilerin oruçluyken sürme kullanmaktan kaçınmaları önerilir. Ancak sürme kullanılır ve herhangi bir tat ya da etkisi boğazda hissedilmezse, oruç bozulmuş sayılmaz.
Maliki ve Hanbeli Mezhebine Göre
Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre, göze sürme çekmek orucu bozmaz. Çünkü göz, orucun bozulmasına neden olacak şekilde sindirim sistemine doğrudan bağlı değildir. Bu mezhepler, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) oruçluyken sürme kullandığına dair rivayetleri delil olarak kabul etmişlerdir.
Sürme Kullanımı ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sürme kullanırken bazı noktalar göz önünde bulundurulmalıdır.
Boğaza Tat veya Koku Ulaşması
Eğer sürme çekildikten sonra boğazda bir tat veya koku hissedilirse, Şafii mezhebine göre orucun bozulmuş olabileceği ihtimali değerlendirilmelidir. Ancak Hanefi, Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre bu durum orucu bozmaz.
İhtiyatlı Olmak İçin Sürmeyi Sahurdan Önce Kullanmak
Orucunu riske atmak istemeyen kişiler, sürmeyi sahurdan önce veya iftar sonrasında kullanmayı tercih edebilirler. Böylece herhangi bir ihtilaflı durumdan kaçınılmış olur.
Tıbbi Göz Damlası ile Sürme Arasındaki Fark
Tıbbi göz damlaları genellikle sıvı formda olduğu için bazı fıkıh alimleri bunların orucu bozabileceğini ifade etmektedir. Ancak sürme katı formda olduğu ve doğrudan mideye ulaşmadığı için orucu bozmadığı kabul edilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Sürme kullanımı ve oruca etkisiyle ilgili en çok merak edilen soruların cevaplarını aşağıda bulabilirsiniz.
Sürme kullanmak orucu bozar mı?
Hanefi, Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre sürme kullanmak orucu bozmaz. Ancak Şafii mezhebine göre sürmenin etkisi boğaza ulaşırsa oruç bozulabilir.
Sürme çekerken boğazda tat hissedilirse ne yapılmalı?
Eğer sürme çektikten sonra boğazda belirgin bir tat hissedilirse, Şafii mezhebine göre oruç bozulmuş olabilir. Ancak diğer mezhepler bu durumu orucu bozan bir etken olarak değerlendirmez.
Oruçluyken tıbbi göz damlası kullanmak caiz midir?
Göz damlası sıvı formda olduğu ve gözyaşı kanalları aracılığıyla boğaza ulaşma ihtimali bulunduğu için bazı alimler orucu bozabileceğini söylemiştir. Ancak Hanefi ve Maliki mezheplerine göre az miktardaki sıvı tükürük ile yutulmazsa oruç bozulmaz.
Sürme kullanmanın oruca faydası veya zararı var mıdır?
Sürmenin oruç üzerinde doğrudan bir etkisi yoktur. Ancak bazı kişiler, sürme kullanımının gözleri rahatlattığını ve oruç sırasında daha iyi hissettirdiğini söylemektedir.
Oruç tutarken makyaj yapmak veya kozmetik ürün kullanmak orucu bozar mı?
Makyaj yapmak veya kozmetik ürün kullanmak genellikle orucu bozmaz. Ancak dudak balmı veya ruj gibi ağız bölgesine sürülen ürünler yalanarak yutulursa oruç bozulabilir.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) oruçluyken sürme kullanmış mıdır?
Evet, bazı rivayetlere göre Peygamber Efendimiz (s.a.v.) oruçluyken sürme kullanmıştır. Bu nedenle sürmenin orucu bozmadığı kabul edilmektedir.
Sürme çekmek abdesti bozar mı?
Sürme çekmek abdesti bozmaz. Çünkü abdestin bozulması için idrar, dışkı, kanama veya cinsel boşalma gibi durumların gerçekleşmesi gerekir.
Bu yazımızda sürmenin oruca etkisini fıkıh mezheplerine göre ele aldık. Hanefi, Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre sürme kullanmak orucu bozmazken, Şafii mezhebine göre boğaza ulaşması durumunda oruç bozulabilir. Bu nedenle ihtiyatlı davranmak isteyen kişiler, sürmeyi sahurdan önce veya iftardan sonra kullanmayı tercih edebilirler.
